Standardy Ochrony Małoletnich

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez personel Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy członek personelu traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Personel instytucji, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych danej instytucji oraz swoich kompetencji.

Celem niniejszego dokumentu jest wprowadzenie standardów przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci, zaniedbywania, wykorzystywania czy przemocy – do realizacji przez pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej. Wprowadzenie standardów sprawi, że instytucja jest miejscem bezpiecznym i przyjaznym dla dzieci. Personel potrafi zidentyfikować zagrożenie krzywdzeniem i podjąć działania profilaktyczne lub interwencyjne.

Wprowadzone zasady dotyczą wszystkich pracowników, współpracowników, stażystów, praktykantów i wolontariuszy wykonujących zadania realizowane w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej.

Rozdział I

Objaśnienie terminów

§ 1

1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej, zwany dalej Ośrodkiem lub MOPS – samodzielna jednostka organizacyjna pomocy społecznej, działająca w formie jednostki budżetowej, realizująca zadania w granicach administracyjnych miasta Ostrów Mazowiecka. Organem prowadzącym jest Miasto Ostrów Mazowiecka.
2. Ośrodkiem kieruje Dyrektor, który jest uprawniony do podejmowania decyzji dotyczących jego działań.
3. Personelem lub członkiem personelu jest osoba zatrudniona w MOPS na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, a także wolontariusz, stażysta i praktykant.
4. Dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18 roku życia.
5. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
6. Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekunów prawnych. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez Sąd Rodzinny.
7. Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym członka personelu MOPS lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.
8. Osoba odpowiedzialna za realizację Standardów Ochrony Małoletnich to wyznaczony przez Dyrektora członek personelu sprawujący nadzór nad realizacją Polityki
   ww. standardów przed krzywdzeniem w Ośrodku.
9. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.
10. Procedura zabezpieczenia dzieci to działania pracownika socjalnego zapewniające dziecku ochronę przed krzywdzeniem poprzez umieszczenie go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 par. 11 Ustawy
    z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny, dającej gwarancję zapewnienia dziecku bezpieczeństwa i należytej opieki w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub instytucjonalnej pieczy zastępczej zgodnie z art. 12a Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej z dnia 29 lipca 2005r z późn. zm. (Dz.U. z 2024, poz. 424).
11. „Niebieska Karta” – procedura wszczynana w sytuacji podejrzenia przemocy domowej przez instytucje do tego uprawnione, tj.: Policję, Pomoc Społeczną, Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, przedstawicieli Oświaty i przedstawicieli Ochrony Zdrowia.
12. Asystent rodziny – pracownik MOPS w Ostrowi Mazowieckiej wspierający rodziny
    z problemami opiekuńczo – wychowawczymi.
13. Pracownik socjalny – pracownik MOPS w Ostrowi Mazowieckiej, którego zadaniem jest pomoc osobom fizycznym i rodzinom w procesie usamodzielnienia, odzyskania lub umocnienia zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie.

Rozdział II

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

§ 2

1. Personel MOPS posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka pracownicy podejmują rozmowę  z rodzicami/opiekunami, przekazując informację na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy.
3. Personel MOPS zna i stosuje zasady bezpiecznych relacji personel–dziecko i dziecko–dziecko

ustalone w placówce, zawarte w Załączniku Nr 1 do niniejszych Standardów.

• Rekrutacja personelu odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu. Zasady stanowią Załącznik Nr 2 do niniejszych Standardów.

Rozdział III

Procedury interwencji w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dziecka

§ 3

1. Zagrożenie bezpieczeństwa dzieci może przybierać różne formy, z wykorzystaniem różnych sposobów kontaktu i komunikowania.
2. Na    potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto następującą kwalifikację zagrożenia bezpieczeństwa dzieci:
   • popełniono przestępstwo na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad dzieckiem: psychiczne i fizyczne),
   • doszło do innej formy krzywdzenia, niebędącej przestępstwem, takiej jak np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie,
   • doszło do zaniedbania potrzeb życiowych dziecka (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).
3. Na potrzeby niniejszego dokumentu wyróżniono procedury interwencji w przypadku podejrzenia działania na szkodę dziecka przez:
   • osoby dorosłe (personel, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych),
   • inne dziecko.

Rozdział IV

Przemoc ze strony dorosłego członka rodziny

§ 4

1. W przypadku powzięcia przez pracownika MOPS w Ostrowi Mazowieckiej podejrzenia,  że dziecko jest krzywdzone przez  dorosłą  osobę  najbliższą  dla  dziecka,  w  rozumieniu  Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, art.2 ust. 1 pkt 2 , lub zgłoszenia takiej okoliczności przez dziecko, opiekuna dziecka lub świadka przemocy, pracownicy przeprowadzają rozmowę z dzieckiem, jego opiekunami i innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka.
2. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez dorosłą osobę najbliższą, pracownicy mają obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” poprzez wypełnienie Formularza A – w miarę możliwości w obecności rodzica/opiekuna prawnego dziecka lub dorosłej osoby wskazanej przez dziecko zgodnie z § 2 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 września 2023r w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. z 2024r., poz. 424).
3. Wypełniony Formularz A „Niebieskie Karty” jest przekazywany do Zespołu Interdyscyplinarnego w Ostrowi Mazowieckiej.
4. Osoba, która jako pierwsza powzięła informację  o podejrzeniu krzywdzenia dziecka i wszczęła procedurę „Niebieskie Karty”, składa wniosek o wgląd w sytuację dziecka do Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej – III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich.
5. W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka w związku z przemocą pracownik socjalny  MOPS  dokonuje  zabezpieczenia  dziecka  w  trybie  art.  12a  Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.

Rozdział V

Przemoc ze strony osoby dorosłej

§ 5

1. W przypadku powzięcia przez pracownika MOPS w Ostrowi Mazowieckiej podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone przez członka personelu Ośrodka, lub zgłoszenia takiej okoliczności przez dziecko, opiekuna dziecka lub świadka przemocy, pracownik MOPS
   w Ostrowi Mazowieckiej wypełnia Kartę Interwencji, którą przekazuje bezpośredniemu przełożonemu danego pracownika. Karta Interwencji stanowi Załącznik Nr 3
   do niniejszych Standardów.
2. Jeżeli pracownicy wejdą w posiadanie informacji dotyczącej podejrzenia krzywdzenia dziecka przez osobę dorosłą niebędącą osobą najbliższą, wówczas przeprowadzają rozmowę z dzieckiem, jego opiekunami i innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka.
3. W przypadku popełnienia czynu karalnego w stosunku do dziecka lub innego zdarzenia, uzasadniającego wszczęcie postępowania sądowego – pracownik MOPS, który jako pierwszy powziął informację o takim zdarzeniu i wszczął procedurę „Niebieskie Karty” – w zależności od sytuacji – powiadamia Policję, Prokuraturę lub Sąd oraz w razie potrzeby zapewnia pomoc medyczną.
4. W celu zabezpieczenia dziecka przed negatywnymi skutkami krzywdzenia zapewnienia się mu pomoc psychologiczną.

Rozdział VI

Przemoc ze strony nieletniego członka rodziny

§ 6

1.  W przypadku powzięcia przez pracowników podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone przez nieletnią osobę najbliższą dla dziecka w rozumieniu Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej art.2 ust. 1 pkt 2 , lub zgłoszenia takiej okoliczności przez dziecko, opiekuna dziecka lub świadka przemocy, pracownik MOPS w Ostrowi Mazowieckiej przeprowadza rozmowę z rodzicem/ opiekunem prawnym dziecka i sporządza stosowną dokumentację.
2. Zgodnie z przepisami wynikającymi z Ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich z dnia 9 czerwca 2022r. (Dz.U. z 2022r., poz. 1700) – postępowanie osoby nieletniej związane  z przemocą wobec innego nieletniego członka rodziny należy zakwalifikować jako demoralizację i informację o tym – po konsultacji z opiekunem prawnym dziecka – przesłać do Sądu – Wydział Rodzinny i Nieletnich lub przekazać Policji.

Rozdział VII

Przemoc rówieśnicza

§ 7

1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko przebywające w MOPS pracownicy przeprowadzają rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego opiekunami, a także oddzielnie z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu i jego opiekunami. Ponadto pracownicy MOPS przeprowadzają rozmowy z innymi osobami mającymi wiedzę  o zdarzeniu. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka krzywdzonego. Ustalenia są spisywane na Karcie Interwencji. Dla dziecka krzywdzącego oraz krzywdzonego sporządza się oddzielne Karty Interwencji.
2. Pracownicy wspólnie z opiekunami dziecka krzywdzącego opracowują plan naprawczy, celem zmiany niepożądanych zachowań.
3. Pracownicy wspólnie z opiekunami dziecka poddawanego krzywdzeniu opracowuje plan zapewnienia mu bezpieczeństwa, włączając w ten plan sposoby odizolowania go od źródeł zagrożenia.
4. W trakcie rozmów pracownicy upewniają się, że dziecko podejrzewane o krzywdzenie innego dziecka samo nie jest krzywdzone przez opiekunów, innych dorosłych bądź inne dzieci.
5. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie stanowi czyn karalny, pracownicy zawiadamiają właściwy miejscowo Sąd Rodzinny lub Policję.
6. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko powyżej lat 17, a jego zachowanie stanowi przestępstwo, wówczas pracownicy zawiadamiają właściwą miejscowo jednostkę Policji lub Prokuratury.

Rozdział VIII

Zasady ochrony wizerunku dziecka

§ 8

1. MOPS    zapewnia   najwyższe   standardy  ochrony   danych   osobowych   dzieci    zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
2. MOPS, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.
3. Wytyczne dotyczące zasad publikacji wizerunku dziecka stanowią Załącznik nr 4 do niniejszej Polityki.
4. 4Personelowi MOPS nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie organizacji bez pisemnej zgody opiekuna dziecka.
5. 5W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, personel MOPS może skontaktować się z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.
6. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda opiekuna na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.
7. Upublicznienie przez członka personelu MOPS wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna dziecka. Dobrą praktyką jest również pozyskiwanie zgód samych dzieci.
8. Pisemna zgoda, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać informację, gdzie będzie umieszczony zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany (np. że umieszczony zostanie na stronie www.youtube.com w celach promocyjnych).

Rozdział IX

            Monitoring stosowania Standardów

§ 9

1. Dyrektor MOPS wyznacza pracowników Zespołu do spraw pracy socjalnej oraz Zespołu pracowników do spraw asystenta rodziny jako osoby odpowiedzialnej za przestrzeganie Standardów Ochrony Małoletnich w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej.
2. Osoby, o których mowa w punkcie poprzedzającym, są odpowiedzialne za monitorowanie realizacji Standardów, za reagowanie na sygnały naruszenia Standardów i prowadzenie rejestru zgłoszeń oraz za proponowanie zmian w Standardach.
3. W celu realizacji zadań związanych z ochroną małoletnich – pracownik MOPS, który jako pierwszy powziął informację o podejrzeniu krzywdzenia dziecka wypełnia Kartę Interwencji i niezwłocznie przekazuje ją do pracowników odpowiedzialnych za niniejszą Politykę.
4. Osoby, o których mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadzają wśród personelu MOPS, raz na 12 miesięcy – na koniec każdego roku kalendarzowego, ankietę monitorującą poziom realizacji Polityki. Wzór ankiety stanowi Załącznik nr 5 do niniejszych Standardów.
5. W ankiecie Personel może proponować zmiany Standardów oraz wskazywać naruszenia standardów w MOPS.
6. Osoby, o których mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, dokonują opracowania ankiet wypełnionych przez członków Personelu. Sporządzają na tej podstawie raport
   z monitoringu, który następnie przekazują Dyrektorowi MOPS – w pierwszym miesiącu kolejnego roku kalendarzowego.
7. Dyrektor MOPS wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i ogłasza personelowi, dzieciom i ich opiekunom nowe brzmienie Standardów.

Rozdział X

Przepisy końcowe

§ 10

1. Standardy wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.
2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla personelu MOPS, dzieci i ich opiekunów, w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń dla personelu lub poprzez przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną oraz poprzez zamieszczenie na stronie internetowej i wywieszenie w widocznym miejscu w siedzibie.